Bổ sung can xi từ sữa

Dinh dưỡng cơ bản / 02.10.2020

Can xi là khoáng chất có nhiều chức năng quan trọng đối với cơ thể. Chức năng được nhiều người biết đến nhất là can xi tham gia vào cấu trúc của xương và răng, là những bộ phận tạo khung - giúp chống đỡ và tạo nên vẻ ngời sáng, nét cân đối của một con người. Can xi còn tham gia hình thành thromboplastin, thrombin, fibrin giúp quá trình đông máu diễn ra thuận lợi và tham gia vào hoạt động dẫn truyền thần kinh lẫn quá trình co cơ.

Hấp thu can xi từ bữa ăn vào cơ thể dao động từ 10 đến 60% do phụ thuộc vào các yếu tố tuổi, giới tính, tình trạng thiếu – đủ của can xi trong cơ thể, loại muối can xi trong khẩu phần, các thực phẩm ăn vào cùng lúc với can xi và sự toàn vẹn của đường tiêu hóa.

Tuổi, giới tính và sự toàn vẹn của đường tiêu hóa là những yếu tố khó kiểm soát, nhưng chọn loại can xi cung cấp cho cơ thể, chọn lựa các yếu tố giúp can xi được hấp thu tốt và tránh những yếu tố hạn chế hấp thu can xi vào cơ thể là những điều có thể làm.

Những yếu tố giúp tăng hấp thu can xi vào cơ thể bao gồm:

Vitamin D giúp tăng hấp thu can xi vào cơ thể từ 10 đến 30%.
Môi trường acid giúp can xi hòa tan tốt dẫn đến hấp thu tối ưu.
Lysin và đường lactose làm tăng hấp thu can xi từ 33 đến 48%.
Can xi hữu cơ hấp thu tốt hơn can xi vô cơ.
Can xi Nano có kích thước siêu nhỏ (qua ứng dụng công nghệ Nano) dễ hấp thu hơn các loại can xi thông thường.
Can xi uống vào buổi sáng sẽ hấp thu tốt.

Ngược lại, sự hấp thu can xi vào cơ thể sẽ kém đi bởi những yếu tố sau:

Khẩu phần có nhiều muối và nhiều thực phẩm giàu đạm (thịt, cá, tép,…).
Có nhiều acid oxalic trong bữa ăn (acid oxalic có nhiều trong rau muống, rau giền, bầu, cà rốt, măng tre, hạt điều, hạt hạnh nhân…)
Khẩu phần có nhiều acid phytic (các loại đậu, ngũ cốc, hạt hạnh nhân, cám gạo, cám lúa mì, quả óc chó…)
Lượng chất xơ cao trong khấu phần.
Hiện tượng tăng nhu động ruột (tiêu chảy, sử dụng các loại thuốc làm tăng nhu động ruột…) làm giảm thời gian lưu của thức ăn trong ruột dẫn đến kém hấp thu.
Ít vận động thể lực hoặc sử dụng nhiều trà, cà phê cũng làm tăng đào thải can xi.

Hiện tại, khẩu phần ăn của người Việt chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu canxi mỗi ngày. Cung ứng không đủ hàm lượng can xi theo khuyến nghị sẽ dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là ở người tuổi cao, phụ nữ tiền mãn kinh hoặc đã mãn kinh, thiếu canxi làm giảm trọng lượng xương dẫn tới bệnh xốp xương, loãng xương gây đau đớn, dễ gãy xương, hạn chế đi lại…ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Dùng sữa để bổ sung can xi cho cơ thể là lựa chọn của nhiều người. Tuy nhiên, để giữ được vóc dáng cân đối và tận dụng tối đa lượng can xi trong sữa thì cần lưu ý đến các tiêu chí sau khi chọn sữa:

Năng lượng cung cấp cho mỗi ly sữa (200ml) chỉ nên bằng 5% tổng nhu cầu năng lượng cả ngày (tương đương 100 đến 120 kcal), nhằm hạn chế việc tăng cân khi thêm 400ml sữa vào khẩu phần ăn hàng ngày.
Trong sữa cần có các yếu tố hỗ trợ hấp thu can xi, như: lysine, vitamin D, vitamin K2.
Sữa được bổ sung dạng can xi nano thay cho các dạng can xi khác.
Tỷ lệ can xi/phốt pho (Ca/P) tối thiểu là > 0,8.

BSCK1. Nguyễn Thị Ngọc Hương
Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Dinh dưỡng TPHCM

Người viết: admin