Trước thực trạng nhiều cha mẹ thấp lo lắng con không thể cao, ThS. BS Trần Thị Hồng Loan - Phó Chủ tịch HĐKH Viện Nghiên cứu Dinh dưỡng TPHCM sẽ chia sẻ bí quyết giải tỏa nỗi băn khoăn này.
Theo ThS.BS. Trần Thị Hồng Loan, có 4 yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao của trẻ. Di truyền chiếm 23%, dinh dưỡng 32%, môi trường sống - giấc ngủ 25% và vận động - thể thao 20%.
Trong các yếu tố này, gen di truyền chỉ quyết định một phần nhỏ khoảng 23%, 77% còn lại phụ thuộc các yếu tố khác về dinh dưỡng (quan trọng nhất), tập luyện và giấc ngủ, môi trường sống. Đây cũng là các yếu tố chúng ta có thể tác động và thay đổi để giúp con cao hơn.
Chiều cao không phát triển đều nhau mà có lúc nhanh lúc chậm. Trong cả đời người, chiều cao có 3 giai đoạn vàng phát triển vượt trội:
- Giai đoạn bào thai: Sau 9 tháng 10 ngày, nếu được nuôi dưỡng tốt trong bụng mẹ, bé sinh ra sẽ dài khoảng 50 cm.
- Giai đoạn 3 năm đầu đời: Trong 12 tháng đầu trẻ tăng trung bình 25 cm. Từ 1-3 tuổi, mỗi năm tăng thêm khoảng 10 cm.
- Giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì (8-18 tuổi): Chiều cao tăng nhanh, đặc biệt 1-2 năm trước khi dậy thì, chiều cao có thể tăng vọt 8-12 cm/năm.
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng để trẻ phát triển chiều cao
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng nhất với chiều cao của trẻ. Cụ thể, chất đạm, canxi, chất sắt, kẽm, i-ốt, vitamin D3, K2, A, C cần thiết hỗ trợ tăng trưởng chiều cao.
Chất đạm thường có trong thịt, cá, tôm, cua, sữa, lòng trắng trứng, đậu nành, đậu phụ, các loại đậu đỗ khác, rong tảo biển. Phụ huynh nên cho con ăn vừa đủ chất đạm vì nếu thiếu sẽ làm trẻ chậm cao và quá nhiều gây ức chế hấp thu canxi.
Canxi chiếm 99% cấu trúc xương và răng nên khi thiếu hụt sẽ làm hạn chế chiều cao. Các thực phẩm giàu canxi gồm sữa và các sản phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai), cá tép nhỏ hay cá hầm nhừ xương để ăn hết, cua đồng giã ra nấu cháo hay nấu canh. Ngoài ra, các thực phẩm tăng cường canxi, đặc biệt nano canxi, có cấu trúc cực nhỏ dễ hấp thu.
Vitamin D3 giúp hấp thu canxi hiệu quả. 80% nhu cầu vitamin D sẽ được cung cấp dưới da khi cho trẻ tắm nắng sáng và 20% còn lại cần được cung cấp qua bữa ăn cho con với các thực phẩm như sữa nguyên kem, bơ, mỡ cá, dầu cá…
Vitamin K2có tác dụng hoạt hóa protein tạo xương osteocalcin, giúp gắn canxi vào xương, xây dựng và phát triển khung xương hiệu quả, giảm thiểu việc canxi lắng đọng vào thành mạch. Khi cơ thể thiếu vitamin K2, osteocalcin dù được tạo ra vẫn không có khả năng gắn và mang canxi vào khung xương.
Sắt, kẽm thường có nhiều trong các loại thức ăn thực vật, động vật như thịt đỏ (thịt bò, thịt heo…), lòng đỏ trứng, gan, huyết, hàu…
I-ốt có nhiều trong hải sản, rong tảo biển, muối i-ốt…
Vitamin A không chỉ tốt cho mắt, sức đề kháng mà còn không thể thiếu cho chiều cao của trẻ. Dưỡng chất này có nhiều trong thức ăn động vật như lòng đỏ trứng, gan, dầu cá, mỡ cá, sữa nguyên kem. Tiền vitamin A có nhiều trong các loại rau lá màu xanh đậm (cải bó xôi, rau cải xoong, rau dền, rau ngót, súp lơ xanh…) và củ quả màu đỏ, cam, vàng (cà rốt, bí đỏ, cà chua, đu đủ, xoài, gấc, khoai lang…).
Vitamin C có nhiều trong bưởi, cam, chanh, quýt, kiwi, dâu tây, táo…